Jerozolima jest wyjątkowa pod każdym względem: i jako duchowy symbol, i jako miejsce wypełnione niezwykłym światłem. Jest najważniejszym dla Żydów ośrodkiem kultury duchowej i narodowej. Muzułmanie wierzą, że właśnie w Al-Quds (arabska nazwa miasta) Mahomet wzniósł się do nieba na swym wierzchowcu. Dla chrześcijan to miejsce, w którym Jezus został ukrzyżowany i zmartwychwstał, dlatego 29 marca w Niedzielę Palmową, tydzień przed rozpoczęciem Świąt Wielkanocnych, odbędzie się procesja, która wyruszy z Góry Oliwnej do Starego Miasta. Dowiedz się więcej o najciekawszych atrakcjach świętego miasta.
Od stuleci Jerozolima jest głównym celem wypraw na Bliski Wschód i wciąż wynagradza podróżników swymi bogactwami. Orientalne bazary, ruiny, hotele, sanktuaria, świątynie, kościoły i meczety czekają, by do nich zajrzeć. Żadne słowa nie są w stanie oddać atmosfery tego niesamowitego miejsca: lśniącej złotem Kopuły na Skale, widoku z Góry Oliwnej o zachodzie słońca, malowniczych domków i wzgórz, zamyślenia i zadumy w oczach mieszkańców i niezwykłego, ale pięknego echa przenikających się modlitw – wszystkich religii – które w dzień i w nocy odbija się od ścian i unosi z wiatrem.
Jerozolima ma też ważny wymiar świecki, jako siedziba władz państwa oraz liczący się ośrodek akademicko-techniczny. Jest to w istocie nie tyle jedno miasto, co raczej konglomerat wielu, liczących w sumie niemal 700 tys. mieszkańców. Nowoczesne dzielnice, rozciągające się na zachód, północ i południe, są żydowską enklawą od czasu ich powstania pod koniec XIX w., a od 1948 r. stanowią stolicę państwa Izrael. Rozległe nowe osiedla żydowskie wybudowano też na otwartych terenach zdobytych w 1967 r. Na wielu przedmieściach żyją obok siebie Żydzi świeccy, konserwatywni i ortodoksyjni. Z kolei ultraortodoksi, którzy mają bardzo wysoki przyrost naturalny, wyszli już poza obręb Me’a Sze’arim w centrum i mieszkają teraz także w Sanhedrii oraz dużych, nowych dzielnicach na północy miasta.
Nowoczesne miasto
Jerozolima jest nie tylko miastem przestronnym, ale również takim, które godnie może pełnić funkcję stolicy żydowskiego państwa. Na stokach każdego wzgórza przyciąga wzrok śmiała geometryczna architektura, szerokie arterie komunikacyjne przecinają bulwary wysadzane drzewami, a ponad kościelnymi wieżami i eleganckimi parkami wznoszą się wieżowce. Nie brak też barów, teatrów i luksusowych hoteli. Owa nowoczesność w niczym jednak nie umniejsza świętości miasta, które przez stulecia budziło tęsknotę w Żydach, a w chrześcijanach i muzułmanach rozpalało namiętności. Chrześcijańskiego przybysza uderza ogromna liczba kościołów i domów pielgrzymkowych każdego wyznania, podczas gdy dla muzułmańskiego pielgrzyma najważniejsze oczywiście są Kopuła na Skale i meczet Al-Aksa.
Najefektowniejszą budowlą na Haram esz-Szarif jest niewątpliwie Kopuła na Skale (Dome of the Rock). Jego ośmioboczną podstawę tworzą ściany z marmuru, zdobione mozaikami, witrażami, malowanymi kaflami i cytatami z Koranu, powyżej pyszni się aluminiowa kopuła pokryta płatkami złota. Wedle tradycji w Dniu Sądu Ostatecznego zawisną tu szale, na których będą ważone ludzkie dusze. Wewnątrz Kopuły na Skale kryje się olbrzymi głaz zwany Kubbet es-Sachra. Jest to kamień, na której Abrahammiał złożyć w ofierze Izaaka. Muzułmanie wierzą też, że Mahomet podczas swej mistycznej podroży do Jerozolimy wzbił się stąd na wierzchowcu do nieba. Łatwo więc zrozumieć, dlaczego tak święte miejsce przykryto olśniewającą kopułą, zdobioną złotem, mozaikami i witrażami. Pod skałą znajduje się krypta, w której podobno zbierają się duchy zmarłych.
Yad Vashem
Archiwum Instytutu Ofiar Holokaustu i Pamięci o Bohaterach zawiera 62 mln stron dokumentów i 260 tys. zdjęć, biblioteka liczy ponad 90 tys. tytułów, a w Międzynarodowej Szkole Studiów nad Holokaustem pracuje przeszło stu wychowawców. W Yad Vashem wstrząsającą historię eksterminacji Żydów w latach 1933-1945 przedstawiono z wykorzystaniem najnowszych technik multimedialnych. Ekspozycja obejmuje także największą na świecie kolekcję sztuki ofiar Holokaustu, liczącą 10 tys. prac, często cudem ocalałych na cienkich skrawkach papieru. Yad Vashem zajmuje się również nadawaniem tytułu “Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” osobom, które podczas wojny ratowały Żydów od zagłady. Wśród przeszło 24 tys. Sprawiedliwych, najwięcej – ponad 6 tys. – stanowią Polacy. Do niedawna każdy z uhonorowanych miał przy muzeum zasadzone drzewko – obecnie brakuje już na nie miejsca i dostają teraz imienne tabliczki.
Mury Starego Miasta
Jerozolimskie Stare Miasto to jednocześnie jedno wielkie muzeum, bazar i skupisko świątyń różnych religii. Składa się z czterech dzielnic: żydowskiej, chrześcijańskiej,ormiańskiej oraz muzułmańskiej. Ruch pomiędzy starą częścią miasta a Jerozolimą Zachodnią odbywa się przede wszystkim przez Bramę Jaffską (Bab el-Chalil). Mury Starego Miasta zbudował w XVI wieku osmański sułtan Sulejman Wspaniały. Mają w sumie 4 km długości, przeciętnie 12 m wysokości i niemal 3 m grubości. Górą biegło przejście dla strażników, dziś otwarte dla turystów. Mury miały za zadanie zapewnić mieszkańcom miasta obronę przed bandytami i drapieżnikami.
Ściana Płaczu
Szerokie kamienne stopnie przy końcu Tif’eret Jisra’el schodzą w stronęnajważniejszego miejsca – nie tylko w dzielnicy, ale dla wszystkich Żydow na świecie. Mowa oczywiście o Kotel ha-Ma’aravi, czyli Murze Zachodnim, tzw. Ścianie Płaczu(wstęp bezpł.). Sięga ona 15 metrów wysokości i składa się głównie z masywnych rzeźbionych bloków z czasów Heroda Wielkiego. Wbrew powszechnej opinii, nie jest to fragment oryginalnej Świątyni Jerozolimskiej, ale zaledwie mur oporowy po zachodniej stronie Wzgórza Świątynnego. Ponieważ jednak stanowi jedyną pozostałość po całym kompleksie świątynnym zburzonym przez Rzymian, dla Żydów jest największą świętością. Od niemal 2000 lat przychodzą tu opłakiwać stratę Świątyni i stąd wzięła się nazwa muru.
Bazylika Grobu Pańskiego
W przypadku bazyliki Grobu Świętego (wstęp bezpł.) zdumiewa zarówno jej wielkość, jak i wyjątkowo skomplikowany układ. Dziś kościół jest własnością kilku wyznań chrześcijańskich, z których każde ma własne kaplice oraz ołtarze. Odprawiają nabożeństwa w swoim obrządku oraz odpowiadają też za utrzymanie świętości i porządku ściśle określonego obszaru. W przeszłości zdarzało się, że toczono tu prawdziwe bitwy o to, kto ma zamiatać poszczególne stopnie schodów. Przy wejściu kłębią się nielicencjonowani przewodnicy, którzy za nieokreśloną opłatę proponują gościom oprowadzanie po kościele. Niektórzy są kompetentni i uczciwi, ale wielu ma bardzo ograniczony zasób angielskich słów i nie potrafi powiedzieć wiele więcej niż „Tu kaplica, bardzo święta. Tam obraz, sławny, sławny”.
Wioska biblijna
Niewielka biblijna miejsowość Ein Kerem (Ain Karim), schowana w dolinie na zachód od Jerozolimy, poniżej instytutu Yad Vashem, wydaje się równie stara jak okoliczne wzgórza. Na wycieczkę do niej warto poświęcić całe popołudnie. Jest tu kilka miejsc ważnych dla chrześcijan, przede wszystkim franciszkański Kościół Nawiedzenia, zaprojektowany w 1956r. przez architekta Antonia Barluzziego i zbudowany w miejscu, gdzie wedle tradycji Maria odwiedziła św. Elżbietę, matkę Jana Chrzciciela. Od pobliskiego Źródła Winnicy, zwanego też Fontanną Marii, wzięła się nazwa miasteczka. Nad grotą tradycyjnie uważaną za miejsce, w którym urodził się Jan Chrzciciel i ozdobioną bizantyjską mozaiką, wznosi się dziś kościół św. Jana.
Źródło: „Przewodnik ilustrowany IZRAEL”, wydawnictwo Berlitz
