Jerozolima położona jest wysoko w górach judejskich. Miasto ma kapitalne znaczenie dla wielkich monoteistycznych religii: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu. Nie dlatego jednak, że leży na ważnym szlaku handlowym ani, że jest kolebką płodnej cywilizacji. Jedynym wyjaśnieniem jest święty charakter miasta – charakter, który nadał Jerozolimie Dawid wznosząc tu 3000 tysiące lat temu „Miasto Dawidowe” i przenosząc do miasta stołecznego Arkę, która stanęła w Przybytku w namiocie przy powszechnym aplauzie i radości Izraelitów.
Starożytna Jerozolima leży pod budowlami współczesnego miasta. Najdawniejsze ślady osadnictwa na tym terenie odkryli archeolodzy wspomagani przez filologów i historyków. Od roku 1860 przeprowadzono ponad sto ekspedycji archeologicznych mających na celu odkrycie tajemnic Jerozolimy. Rozłożywszy się pośród niedostępnych gór judejskich, na skalistym płaskowyżu Ofel, miasto znajdowało się poza izraelskimi strefami plemiennymi, a tym samym poza zasięgiem ich rywalizacji. Jerozolima leży na skalnym płaskowyżu, którego krawędzie sięgają na wschodzie doliny Cedronu, na południowym zachodzie doliny Hinnom (Gehenny), a który rozdziela dolina Tyropeonu.
Najsłabszą ochronę natura dała północnej granicy miasta.
Obecny podział miasta datuje się na czasy cesarza Hadriana, który w II wieku stworzył cztery dzielnice. Z północy na południe przez miasto biegła główna ulica, cardo maximus, ze wschodu na zachód zaś decumanus, ulica poprzeczna.
Mury dzisiejszej Jerozolimy pochodzą z czasów osmańskiego kalifa Sulejmana Wspaniałego. W roku 1537 rozpoczął on trwającą trzy lata budowę nowych fortyfikacji. Do budowy użyto kamieni ze starych obwarowań. W murach Jerozolimy znajduje się kilka bram. Najokazalsza jest Brama Damasceńska, pochodząca prawdopodobnie z czasów Heroda Agryppy (40-41), kiedy to wzniesiono trzeci, północny mur miasta. W drugim stuleciu cesarz Hadrian powiększył ją, pragnąc upiększyć główne wejście do swego nowego rzymskiego miasta o nazwie Aelia Capitolina. Fragmenty tego oryginalnego wejścia zostały odkryte podczas wykopalisk i można je dziś zobaczyć nie opodal Bramy Damasceńskiej. Nowa Brama powstała jako wejście do dzielnicy chrześcijańskiej pod koniec XIX wieku. Brama Jafska, zwana tak, ponieważ biegła tędy droga wiodąca do Jaffy, była pierwotnie konstrukcją w kształcie litery L; przebudowano ją w 1898 roku z okazji wizyty Wilhelma II. Syjońska wychodzi prosto na leżącą poza murami miasta górę Syjon. Po arabsku jej nazwa brzmi Bab Nabi Daud, można przełożyć jako Brama Proroka Dawida. Nieco dalej na południe usytuowana jest Brama Gnojna, nazwana tak, ponieważ znajdowało się tam niegdyś miejskie wysypisko śmieci. Po arabsku zwie się ona Bab al-Maghraba. północ od obszaru Świątyni znajduje się Brama Jozafata. Panuje powszechne przekonanie, iż właśnie w tym miejscu św. Stefan poniósł śmierć przez ukamienowanie. Brama ta nosi również nazwę Bramy Lwów. Nazwa wywodzi się od dwóch par lwów wykutych w kamieniu po obu stronach bramy. Nazwa Bramy Heroda (Kwietna) utarła się wskutek upowszechnienia się panującego w średniowieczu przekonania, że miejsce to znajdowało się w pobliżu pałacu Heroda Antypasa. Omawiając historię murów Jerozolimy nie sposób pominąć Cytadeli. Już a czasów panowania Heroda Wielkiego ten fragment murów bardzo wzmocniono. Granice Jerozolimy zostały przesunięte aż do tego miejsca za panowania Jana Hirkana (134-04 p.n.e.). Przy tej właśnie ścianie Herod wybudował trzy potężne wieże — Hippicus, Fazael i Mariamne — oraz wspaniały pałac. Pałac uległ zniszczeniu w czasach pierwszego powstania, przetrwały jednak ruiny trzech wież, a na południe od tego miejsca obóz wojskowy założyli żołnierze rzymscy. Pielgrzymi przybywający do Jerozolimy w czasach bizantyjskich uznali te fortyfikacje za pałac Dawida. Symbolem Jerozolimy i powrotu do Syjonu stała się Wieża Dawida, w której obecnie mieści się Muzeum Historii Jerozolimy.
